Afrika'da Yahudilik
Afrika'da Yahudilik
("Afrika'yı Anlamak" Kitabı s.31-32)
Afrika kıtası Yahudilik’in ilk yayıldığı bölgedir. Hz. Musa’nın İsrailoğullarını Firavun’un zulmünden kurtararak Mısır’dan Filistin’e götürmesiyle Yahudiler ve Yahudilik ağırlıklı olarak bu bölgede yayılmıştır. Yahudilik Afrika kıtasında en fazla Kuzey Afrika’da yayılmıştır. Daha sonra Sahraaltı Afrika’ya da yayıldığı görülmektedir. Şu anda Müslüman nüfusun ağırlıkta olduğu Fas’ta Tunus’ta, Cezayir’de Yahudiler varlıklarını devam ettirmektedirler. Kuzey Afrika’daki Yahudilerin çoğunluğunun kökeni ilk yayıldığı yıllardan değil 1492 tarihinde İber yarımadasının Endülüs Emevi Devletinin yıkılması ile tamamen Hıristiyan Haçlı kuvvetleri tarafından Müslümanlarla birlikte soykırımdan kaçan Yahudilerden gelmektedir. Etiyopya’da çok ciddi oranda Yahudi nüfus bulunmaktadır. Özellikle Falaşaların Yahudi kültürünü devam ettirdiği görülmektedir. Kıta’da Güney Afrika’daki Yahudiler Doğu Avrupa’dan özellikle de Litvanya’dan göçen Beyaz Yahudilerdir. Diğer Afrika ülkelerindekiler ise Siyah Yahudilerdir. Uganda’da Mbala şehri yakınlarındaki Abayudayalar, Zimbabve’de Rusape şehrindeki Yahudiler, Gana’daki House of Israil toplumu ve Cape Verde’deki Yahudiler sayılabilir. Güney Afrika bölgesindeki Venda’lar veya Lemba’ların da yahudi oldukları iddia edilse de aslında Müslüman oldukları görüşü daha ağır basmaktadır. Afrika toplumları içindeki Yahudi toplulukları kendi kurmuş oldukları sinagoglarında dini ibadetlerini yerine getirmektedirler. İbadet şekillerinde bölgeden bölgeye farklılıklar göstermektedir. Yahudiler inanç olarak sadece ana tarafından Yahudi olanları Yahudi olarak kabul edip kimlik verirken Afrika’da çok farklı bir politika izliyorlar. Kayıp Yahudi kabilelerinin bir kısmının Afrika’da olduğunu iddia ediyorlar. Zimbabve’deki Ophir harabelerinin kalıntılarının Zimbabve’ye altın aramak için gelen Hz. Süleyman’ın Sebe Melikesi Belkıs için yaptırdığı kalenin kalıntıları olduğunu söylüyorlar. Yerel Karongo dilinde insanlar burayı “Mumbahuru” diye adlandırmaktadır. Manası Şona dilinde “büyük / yüce kadının evi” demektir. Lemba kabilesi mensupları cenaze törenlerinde ve hasat festivallerinde söyledikleri Ndinda şarkısında “Biz Sina’dan geldik” demektedirler. Fakat bu Sina Mısır’daki mi, Yemen’deki mi, yoksa Mozambik’teki Zambezi nehrinin kıyısındaki Sina köyü mü? Bu kesin değildir. Domuz eti yemeyen, erkek çocuklarını sünnet ettiren bu kabile Afrika kıtasında Yahudi olduğu kabul edilen yerli en büyük gruplardan biridir. Güney Afrika Cumhuriyeti’nde ise Afrika kıtasındaki en büyük Yahudi nüfusu vardır ve şu anda 1 milyon civarında güçlü bir Yahudi nüfusu vardır fakat resmi kayıtlarda pek görülmez. Bunların çoğu Finlandiya ve diğer Avrupa ülkelerinden özellikle altın ve elmasın bulunmasından sonra buraya yerleşmişlerdir. Ülkede finans sistemi başta olmak üzere ekonomiyi ellerinde tutmaktadırlar.
