1991’den bu yana merkezi hükümetin bulunmadığı Somali’de hayat gittikçe normalleştiği düşünülüyor. Bütün dünya görmezden gelirken Türkiye Somali’deki dram karşısında harekete geçmiş ve 2011 yılındaki ağır kuraklık ve açlık şartları altında ezilen Somali halkına yardım başlatmıştır. O zamandan beri de desteğini esirgememektedir. Ağustos ayında Geçici Hükümetin görev süresi bitmesinden sonra yeni Devlet Başkanı’nı seçen Mogadişu’daki geçici yönetim şimdi de hükümet yapılanmasını tamamladı.

Yeni Somali Hükümeti yapılanmasında yeni seçilen Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud devlet başkanının yetkilerini artıran bir yapıya gidildiği gözlenmektedir. Al-Islah Hareketi kökenli Devlet Başkanı Hasan Şeyh kapsamlı bir hükümet yapılanması için görevlendirdiği Damul Jadid ismindeki ekibi ve SIMAD Üniversitesi ortak bir çalışma yaparak, yabancı şirketler, havaalanları, limanlar, uluslararası ilişkilerle ilgili farklı farklı çalışma grupları oluşturmuştur. Damul Jadid ekibi anayasada Başbakana verilen yetkilerden endişe etmişler ve bunun neticesi olarak da başbakanın atanmasından kabinenin belirlenmesine kadar her şeyde devlet başkanını yetkilendiren bir adım atmışlardır.

Şimdiye kadar Somali’deki Devlet Başkanlığı pozisyonu sembolik olarak görülmesine rağmen, yapılan değişikliklerle Devlet Başkanlığı makamının icra ve yetki sahibi bir makama dönüştürülmesi planlanmaktadır. Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud, kamu ekonomisini kontrolüne alarak parlamentoya sunmuştur. Başkanın kamu ekonomisine el koyması, Somali’de diktatörlük dönemlerinde bile olmayan ve ilk defa gerçekleşen bir durum olarak değerlendirilmekte ve anayasaya uygun olmadığı iddia edilmektedir.

Devlet Başkanı’nın görevlendirdiği Hükümet yapılanmasında bölgeler arasında güç dağılımı yapılmadığı görülmektedir. Bu yüzden yeni hükümet “Güney Orta Somali Yönetimi” olarak adlandırılmaktadır. Devlet Başkanı, Başbakan, Meclis Başkanı, iki Başkan yardımcısı ve 10 bakandan 8’i Orta Güney Somali bölgesinden gelmektedir. Buna karşılık ülkenin yüzde 50’sine tekabül eden Puntland ve Somaliland ise sadece 1’er bakanla temsil edilmektedir. Yeni Hükümetteki bakanların yüzde 50’sinin Devlet Başkanı’nın grubundan olduğu belirtilmektedir. Hükümet kabinesinde sadece eski başbakanlardan Farmajo’nun grubu dikkate alınmıştır. Devlet eski Başkanı Şeyh Şerif, Meclis eski Başkanı Şerif Hassan, eski Başbakan Abdiweli’nin ekipleri ile Daljir grubu, diğer devlet başkanı adayları Osoble, Adow ve Badiyow’un ekiplerinden hiç kimseye hükümette yer verilmemiştir. Yeni Hükümette dikkat çeken bir diğer husus ise, kabinede parlamentodan sadece bir kişinin yer almasıdır.

DİASPORA HÜKÜMETİ

 Londra’daki Somali Konferansı’nda bakanlık sayısının düşürülmesi ve diasporaya ağırlık verilmesi istenmiştir. Somali’de kurulan yeni hükümetle ilgili bir diğer ve de en önemli problem ise diaspora-yerel çatışmasıdır. Hükümette 8 bakan diasporadan yer alırken sadece 2’si yerelden seçilmiştir. Bundan dolayı da “diaspora hükümeti” diye de eleştirildiği dile getirilmektedir. Başbakan Kenya’dan, Dışişleri Bakanı İngiltere’den Savunma Bakanı Kanada’dan, Enformasyon Bakanı Amerika Birleşik Devletleri’nden ve Ekonomi ve Planlama Bakanı da 30 yıldır Somali’de değildi.

Yeni hükümette, kabile yapılanmalarının da dikkate alınmadığı ve bu yüzden güven ve istikrarın yakalanamayacağı da ifade edilmektedir. Somali’de varolan kırılgan yapının gittikçe daha da kırılgan hale gelmesinden korkulmaktadır. Bunun yanında Devlet Başkanı’nın aşiretçilik anlayışına karşı duruşu da barış için hala bir şansın olduğunu da göstermektedir. 

AJANS AFRİKA

Yorumlar